Freiburger historische Bestände - digital

I

VLYSSISALDROVANDIPHILOSOPHI

O

ET MEDICI BONONIENSIS,

R N I.T H 0 L O G I

LIBER DECIMVSNONVS.

Qjf I E S t

DE AVIBVS PALMIPEDIBVS.

t)e Cycno. Cap.I.

O R D I N I S R A T I O.

VanqvAm propter inftitutam in hac hoftraOr- A aliasapudeiihdem rfLucianum, Gallui de Helena loquens, Vidi,ia

nithologia methodum,aues,de quibushactenus ni-
hil dictum eft, in hunc poftremum tomum reieccri-
mus , holim tamehj quis ideo fibj!perfuadcat, eas
prorfus viles, & abie&as eife. Sunt enim & in his,
cum corporis.tum ahimi prxftantianbh eum prxce-
dentibus tantum coparandas.fed etiam,quje,Iaudarc,imo illis prar-
ferre volenti,quaplurima,atqj efficaciaargumentaprebere queat:
iliu^ i*^*' ^uemadmodumpaflimfuisdeindelocispatebit. Deguntveroe-
l'arcft ~ fuimoa,i aues,alije inaquis, yae^wjre^j, id eft,palmipedes di£tee,vt
et> fiint Cycni, Anferes, Anates: alix licetpropc aquasobuerfentur,
has tamen non intrant,vel fi intrant,hon natant,vt Citoni^.Arde^,
Grues,Gallinagines,&idgenusalia;. De cajterisomnibusinduo-
bus prajcedentibus Ornithologia; meffitomis,quorum prior duo-
% dccim, alrerfex libris comprehenditur, abunde (nifallor) diclum
cft. Iam veroin primb tomo Aquila,qua: & Iovi optimomaximo,
acDcorum pradtanriflimo cft dicata,acc£eteriscarniuorismulto
prxftat,vtabundehabes in eiushiftoria,principem locum obti-
nuitjihfecundoautem Pauo,auis videlicet cum pulcherrima,tum
n Iunoni Dearum potentiflima?, Iouifque vxori, & foroniure men-

ptj^Qo cur tonuhcupata. It/quecumdeaquaricisin hoctertiomodofit fcri-
^c'turS l0cus Dcn<mm > ^ quibus & natare, & nauigare homines didicifle viden-
l tur,Cycnus non ideo tahtum, quod Veneris,& Apollinis, quos Io-
c0ri. U ^r«- ue natos Poera?fabulantur,aTes vulgohabeatur,fedquodcriam no
mat3o *Ko- forte minonbus, quam Aquila, aut Pauo hatura? dotibus perorna-
tw ■ rurn- tus lit. Eum etenirn po|ius,quam aliam auem veteres Grarci.atque
NaU] D." Romani, cum & tauros, tragbs.Crios, fiue Arietes naues quafdam
tiSj §a^»ar- nuncuparent ab animaiium figuris, quibus earum prora;adorna-
e«tio. bahtur, omnium pulchernmum ornamentum, aptiflimumqueiu-
dicatunt, nauisfabncanda; perfedionem, &artemnauigandi,ab
hac in primisaue,ca?rerifqueaquaticishominesasmulatosfuifle,
atteftaotes. Etenimacollo>pectorequeproram & carinam,a veh-
^oft,.- tre,&cauda, puppem, & temonem, abalis vela, apedibusremos
°auis ^u* formauerunt« Vndeteruant adhuc roftra vocabulum fuurri apiid
£ats- Latinos,nauiumpartes illa: exporrecla?, & acuminata: ex «ere, fer-
rouc in prora eminentes : & vela ia;pius alas nuncupant Poeta?:
Vej- proindeMarocecinit> VelorumpandimusHefiodum imitatus,

UPrOala. ^iolim etiamvela v?<^^g^,idclt,nauisalashominauit: vbi&
Proclus commentator ab auibus defumptum hocait cfle. Pruden-
tifllma veroantiquitas meo quidem iudicio,freqoehtius Cycnum,

c^\xiz>quandamcandida,^proceraceruice,vthinc Cycnoprognatamef-^ i» GaQa.

e lib.$.infint.

pOtiUs ^SD0 quam alias aquaticasaues pro ornamento nauibusaddebat, non
»ltis ac?Uam tam 00 infignem eius in natando peritiam, (natat enim celerrimci

cis a3,uatu vt fub poft loco dicetur) quam ^uod inter cas afPcdu longe effcc
>ctcre« venuftior,atqucnaui&antibusfauftus,felixquehaberetur. Quippc

Jeadjimularent. Irapariter eMuti&Wsdefratribmgeminu

G}u& noua iamfacilesgenuit tibi L&daminijiros ,
Qu& capta ett Cycno nupta lacena alio:
Et Pontanus deEridano:

Candidafuminei mirdntttr brachia Cycni,

Miratur niueum populus albadecw.

Inter alias modo dotes, qua? in hac alite fuht quam plurima:, ce- ^liz ^0«"

lebratur tantbpere & a Poetis, & a foluta oratione fcribentibus Gantus fua-

cantusfuauitas,a quanimirumomhemelos,omnis alia,etiamfl uitzs.

laudabil'isharmbnia,atque in primis ipfa mufica, Cycaeacanno Cycnea can-

huncupari meruit : eoque fane c«ereris aquaticis pr&mterit Cyc- no

hus.quod folus, teftante Alberto Magno, grauiflimo Philofophoi

intermaghas,& aquaticas aues mUiicusexiftat./Oppianus author £j

cft, canente Cycno, fcopulos, & vallcs refpondere, bmniumque * eu ' ,

auium muficum ferri.eoquenomine Apollini confecrari, canere

autem non lugubri, yt Alcedines, fed fuaui,& mellito cantu, velut

tibiis,a'ut citharis adhibitis.Verum non ob folam muiicam Apollini Cycnus cur

artismufica: ihuentori facri habiti funtCycni,fedquiactiam, vt Apollini fa-

Cicero,Socrares,aliiq; grauiflimi voluere Philofophi,iamiam im- ccr.

iB rninentemfibimortem vaticinentur,vaticiniumqueabeo Deoac-

cepiffe credantur. Quomodo verb futuruminteritum prxcinant, Vt mortem

quamuisfabuloium videatur, & fide minime dignum, iraprodidit f^y ^tzd\cz.t

Oppianus poeia,& philofophus : Moriturmfeceditaliquo> ■vbinulla Cyprms

iauts canentem audiat, nec O loresaliilutluofe interpellent> jiquiforte ad-

effent> qui fimilemvit&exitum fibi imminereintelligerent. Socrates Quan<j0 j i

quoqueapudPlatonem Cycnos affirmat, tum mapis, dulciuique —

* •* r r i • r • • r i ° \ cius canant.

canere.cumie breui fentiUnt monturos,qualiIe,rantes Deo granas *

agere videantur , quod ad eum, cuius miniftrifunt, migratiouem
parent, Addit,homihesquofdam,cun\ipfimortemexpauefcant,
Cycnbs quoque falib criminari, cantufque huiufmodi diccire, do-
loris argumcntum efle ,quem cx aduentante mortc concepcrint^
ficutfenfiflevideturLucretiusjdum canit:

Cum tuba depreffograutter fub murmure mugtt,
Etgeltda Cycni, nec torti ex antro Heliconis,
Cumliquidam toUunt lugubrivocequerelam.
SapientiflimusveroSocrates hoc ideomaximeredarguit.quode- Nullaauis oa
iuimodihominesnonanimaduertaht, nullamcfleauem,qua;can- nit.cualiquo
tet, cum efuriat, aut rigear, aut quouis alio afficiatur incom- afficitur in

rn j nec Hirundinem, nec Epopem, COmmodo.
ncantarelugentes; Itaque fibi nequc

A?*g«tino

re

-> "0rQaret ^r°Ptcr PuJchritudinem fuam, qua cOntemplahtesremoratur, in
^Cll«m cur ^urnmo iempcrhonore habitusfuir,atque etiamnum eftapud ma-
^lcii^. gnates,virofquc priucipes, prascipue in Belgio,Gallia, atq; Anglia,
vbi in aquis perennibUs,ac riuulis,.qui domUs.aut pallatia alluunt,
ehutriuntur,acriteiqueinocciforesahimaduertitur.Innumerire-
rerente a Ioanhe Bruyernio Gallo, in agro fiugolifmenii in Tenu«
riofonteverfantur,atque educantUr operatlegum maximiFran-
tUlunoKUi°" r VaieI" eius nommis primi. Agrigentihi pifcinam fummis
^ioa turnptibus Geloni tyranho longe muhificentiflimam,atque pul-
cherrimam, maximamq; conftruxifleleguntur,in eamqucfluuios,
rontcsque deduxifle.ac Cycnorum tanquam auium nObiliifima-
CyCn- IUrn> pulchritudineque & fpecie fuaeiufmodi pretiofalocafum-
^tiiiid ' ^0?^ adorhantium, multitudinem coniecifle. Eft cnim ihter
r°* a^uaticas omnes longe ipeciofiflimus Cycnus,indcque01or,id eft,
r^fticu r ? T°tUS Pu^cricr huncupatur : quam profecTto formse praiftantiam
tiis. sleu- L*da:fabulaegregieinnuit, qua.* aIoueih candidum Oloremirn-
^el- ^^tato , hoc cft, candidiflimam formam induto comprefla, filiam

modo : non ita Philomenam
c quas ferunt perquerimbniamtaui<ii.ciugcm.c>; ltaqueuoi nequc
has prar dolore videri canerci neque Cycnos, fed quia Phocbo facri
funt, diuinatione pra^ditospraefagire alterius vit£e bona, ideoque
icantarealacnus,geftireque ea die.quamfuperiorirempore. Quin-
imo Py thagoras credidit Cycnis ahiinam effe immortalem,ac pro-
pterealastari irhmihente morte. Videntur fane omnesantiquiores
ea in opinibnefuiflc > quodnimirum Cycnus cantu fuo feie mori-
turum fighificet: uam & refert apud g Athen^um Chryfippus, inglib.^.c^,
, librodebono favoluptate,, quendam.quod dicl:eriorum,facetiaium-
queefletftudiofus, cum eiTet a carnificeiugulandus,dixifle,velle
fe velut Cycneum cantum, vbi ceciniflet, mori. Scio multis non Facetum di-
duntaxatilludfabulofum videri,& anilia deliramentafapere,quod ftum de Cy-
mortem fuam pra?cinat, eiufdemque incommoda cantus fuauitate gni cantu.
confoletur, verum etiam, quod cajtero vita: tempore dulciter ca-
nat. Erant enim etiam hac in rc arhbigui.dubiique veteres,ac in pri-
misiElianus, quinempe id modoaddubitaire viderur,modoafle-
rere. Ego loco poftmodum fuo ventatem rei ihdagabo,lec"torique,
ni fallor,fatisfaciam. h iElianus vero fic inquif: (quemnonfolum h lib. i. de A~
Toet& >fedmulti etiamfolut&orationisfcriptores Apotlinis minifirumfa- nimal.c.iz.
ciunt) quidmufica, vel cantupoffit,non habeo, quidaffirmem. Veteres ta-

etlacur toto terrarum orbe formofiflimam, Helenam,inquam,illam,cuiu5 d menperfuafumhabuefunt, Cycnea,{vtappeUant}tnodulationedecanta-

rat Pulchra amoretotius Grsecise herocs,principefq; coflagrarut.cx ouo,quod
b ' ex co congreffu coceperat, exclufiflefertur,Cycneoq; illo candorc

r'RtinQ- membra eius perornafie ; quo fancfenfuantiquiflimus b Eunpi-
des,Helcna?, 'i^» »v*Me»> eit,formam Cycneamappellar. Ec
apud c Lucianum Paridi qua:renti, qualisafpedu efleteadcm He-
lcna, refpondetVenus, a^uk«i«« oia* «»es*t!xvtf^»»j/*e Ijj. «.TtttTvU
7?*^«t7K,hoc e{t,ca»did*quidem>quale,confentaneumetf, effe
«Cycnoprognatam; teneraautem- vtqu* inom emtrita fuerit. Ec

ta, mox eum expirare. Gjuod fi ita eft, Itberalior inhanc auem natura, Natura in
qttam in homines bonos, &honeflcsfuerit, nempehulaudem, acluclum Cycnos, qua
a morte tribuunt alii: Cy cni vero ipfifefe vellaude, vellublu moribundim homincs
profequuntur. i Alibt autem hominibus Cycnum ait pra:ftare,quia lmeralior.
non modonouicquandoipfeappropinquar.vcmoriatur,fedquod 1 lib.v.c.]^.
eriam placidiflime, ac lcniflime mortem ferat, a natura ciTe placi- Cycnus cur
diflimum donum confecutum. Inmorteenimtxn^nh, nullumacerbi hominibus
dolortiftnfim intffe >fe in optimam jpem induxit. Hmrintt*utem,quod Pr«ftcc#

^ nefctunt,